Stel je eens voor je koopt een nieuwe Koi en plaatst deze zonder quarantaine, wat je dus nooit moet doen, zo in de vijver. Na enkele dagen vertonen de Koi toch een bijzonder gedrag, ze hangen lusteloos in de vijver en dobberen rond. Op het moment dat ze je zien lijken ze te schrikken en komen ze naar je toe gezwommen. Vermoedelijk denk je nu, beetje vreemd maar ze reageren dus het valt wel mee. Echter de komende dagen verandert het beeld naar de slechte kant. Ze gaan vaker en langer liggen, soms in groepen bij elkaar, een enkeling dobbert voor of achterover door de vijver en vertoont duidelijke slijmvorming over heel zijn lijf, opvallend beeld is ook het zijdelings kantelen alsof de dieren slapen. U besluit om de waterwaarden te checken en constateert dat deze normaal zijn, ook het afstrijkje welk je onder de microscoop bekijkt levert geen duidelijke informatie op.
Tot enkele jaren geleden ging men ervan uit dat de slaapziekte veroorzaakt wordt door het karper herpes virus (chv1), ons beter bekend als het virus welk karperpokken veroorzaakt, of door bloedparasieten. Nu blijkt dat dit ziektebeeld veroorzaakt wordt door een heel ander soort virus, namelijk een pok-like virus genaamd carp edema virus (CEV).
Symptomen cev
Dit carp edema virus kruipt de kieuwcellen binnen en neemt daar het DNA (dit zit in de kern van de cel en regelt de sturing) over. In de kieuwcel vinden nu twee belangrijke processen plaats. Ten eerste wordt de waterhuishouding in de cel veranderd, waardoor de osmolariteit (zoutgehalte) verandert en de cel meer gaat zwellen, medisch noemen we dit oedeem ( op zijn Engels edema). Ten tweede wordt er nu virus aangemaakt en door de geïnfecteerde cel uitgestoten, dit vrijgekomen virus zoekt nu opnieuw een kieuwcel om deze te infecteren. Zo worden dus vele kieuwcellen aangetast en uiteindelijk uitgeput. Door de uitputting gaat de cel uiteindelijk ten gronde. Wanneer er veel cellen tegelijk dit proces doorgaan zal er rottend kieuwweefsel achterblijven welk een voedingsbron voor bacteriën en schimmels is. Dit wordt vaak gezien als kieuwrot. Daarnaast valt het op dat door deze infectie de vis meer en sneller zijn reserves verbrandt en dit kenmerkt zich door vermagering. Bij jonge vissen valt het dan op dat de ogen invallen en de vissen smalle bekjes krijgen.
Wat is er anders?
Allereerst is de vraag of de kwekers in Japan zich bewust zijn van dit probleem, vooralsnog lijkt het probleem kwekergebonden te zijn. Echter, onderling verkopen ze elkaar ook vissen en de verspreiding ligt daarmee voor de hand. De kwekers in Japan lossen dit probleem normaal zelf op door de vissen van een tweede jaargang in contact te brengen met eerstejaars vissen. Hierdoor vindt er een uitbraak plaats en worden vervolgens de vissen geïmmuniseerd. Dit doen ze door op het moment van de eerste symptomen de vissen op 5 graden hogere watertemperatuur te zetten samen met zout 6 á 7 gram per liter. Sommige kwekers combineren dit met antibiotica. De gedachte hierachter is als volgt, bij een hogere temperatuur werkt het immuunsysteem van de vis beter en kunnen de afweercellen beter het virus te lijf. Het zout onttrekt het overmatige vocht uit de aangedane kieuwcellen waardoor deze niet meer door het virus gebruikt kunnen worden. Daarnaast werkt deze hoge zoutconcentratie bacteriegroeiremmend en schimmelwerend, secundaire infecties aan de kieuwen worden hiermee al grotendeels bestreden.
De afgelopen jaren zien we echter een agressievere vorm van de slaapziekte. Dit wordt mede in de hand gewerkt door een toenemende verkoop van jonge vissen waardoor de kwekers minder lang de tijd nemen om de vissen te immuniseren, maar daarnaast wordt er ook gesproken over een toegenomen virulentie (agressiviteit van het virus). Daardoor duurt een uitbraak in Europa geen twee weken meer waarbij het beeld geleidelijk aan verslechterd, maar zijn er al na vijf dagen ernstige symptomen waarbij zelfs de kieuwen al necrose (kieuwrot) vertonen. Sterfte is daarop volgend binnen 48 uur. Dit betekent voor de vakhandel dan ook grote alertheid en bijscholing van kennis om deze symptomen goed te kunnen herkennen en desgewenst ook snel te kunnen handelen. Tegenwoordig bestaat de mogelijkheid om nieuw geïmporteerde vissen dus ook op het CEV te testen naast KHV. Wanneer u dus van plan bent om nieuwe Koi te kopen vraag dan gerust na of deze KHV en CEV getest zijn.
advies dokter rob heijmans
Voor de vakhandel adviseer ik om wel degelijk dit virus te behandelen in tegenstelling tot wat door officiële instanties gezegd wordt waarbij men onbekend is met een behandeling.Ik kies zelf voor een behandeling met verhoging van de watertemperatuur met 5 graden, toevoeging van jodium vrij zout met 6 gram per liter en een gelijktijdige ondersteuning met GTC van Fish Pharma. Ditzelfde behandelplan pas ik ook toe bij de vijvers met dit soort uitbraken. Echter vissen die al langere tijd met dit virus te maken hebben en ziek zijn, zijn soms zeer lastig om weer aan het zwemmen te krijgen.